Đặc điểm bên ngoài của lá

A. Lý thuyết Sinh học 6 bài 18

1. Đặc điểm bên ngoài của lá

Hình 1: Các bộ phận của lá

a. Phiến lá

Hình 2: Lá của một số loại cây

1- Lá trúc đào   2- Lá rau muống   3- Lá rau ngót     4- Lá địa lan

5- Lá kinh giới   6- Lá lốt    7- Lá xương sông    8- Lá rau má   9- Lá sen

Phiến lá có nhiều hình dạng, bản dẹt… thu nhận ánh sáng.

b. Gân lá

Hình 3: Các kiểu gân lá

A- Gân hình mạng (lá gai);  B- Gân song song (lá rẻ quạt);  C- Gân hình cong (Lá địa liền)

c. Lá đơn và lá kép

Hình 4: Lá đơn và lá kép

Lá đơn (Lá mồng tơi) – Lá kép (Lá hoa hồng)

Lá đơn: có cuống nằm ngay dưới chồi nách, mỗi cuống đều mang một phiến, cả cuống và phiến rụng cùng lúc.

Lá kép: Có cuống chính phân nhánh thành nhiều cuống con, mỗi cuống con mang một phiến (gọi là chét), chồi nách chỉ có ở phía trên phiến chính, không có ở cuống con, thường thì lá chét rụng trước, cuống chính rụng sau.

Hình 5: Một số ví dụ về kiểu lá đơn và lá kép

2. Các kiểu xếp lá trên thân và cành

Hình 6: Các kiểu xếp lá trên thân và cành

1- Mọc cách (Cây lá dâu); 2- Mọc đối (lá cây dừa cạn); 3- Mọc vòng (Lá cây dây huỳnh)

3. Tổng kết

Hình 7: Sơ đồ tư duy bài Đặc điểm bên ngoài của lá

B. Bài tập sinh học 6 và hướng dẫn giải

Bài 1: Cách bố trí lá ở mấu thân có lợi gì cho việc nhận ánh sáng của lá trên cây?

Hướng dẫn:

Lá trên các mấu thân xếp sole nhau giúp lá nhận được nhiều ánh sáng.

Bài 2: Những đặc điểm chứng tỏ lá rất đa dạng?

Hướng dẫn:

– Phiến lá có nhiều hình dạng và kích thước rất khác nhau.

– Có nhiều kiểu gân lá (3 kiểu chính)

– Có 2 loại lá chính: Lá đơn và lá kép.

A. Tóm tắt lý thuyết:

Lá gồm có phiến và cuống, trên phiến có nhiều gân. Phiến lá màu lục, dạng bản dẹt, là phần rộng nhất của lá, giúp hứng được nhiều ánh sáng.

Có ba kiểu gân lá: hình mạng, song song và hình cung. Có hai nhóm lá chính: lá đơn và lá kép. Lá xếp trên cây theo ba kiểu: mọc cách, mọc đối, mọc vòng. Lá trên các mấu thân xếp so le nhau giúp lá nhận được nhiều ánh sáng.

B. Hướng dẫn giải bài tập SGK trang 64 Sinh Học lớp 6:

Bài 1: (trang 64 SGK Sinh 6)

Lá có những đặc điểm bên ngoài và cách sắp xếp trên cây như thế nào giúp nó nhận được nhiều ánh sáng?

Đáp án và hướng dẫn giải bài 1:

Phiến lá có dạng bản dẹt, có màu lục, là phần rộng nhất của lá. Lá xếp trên cây theo 3 kiểu, lá trên các mấu thân xếp so le nhau.

Bài 2: (trang 64 SGK Sinh 6)

Hãy cho ví dụ về ba kiểu xếp lá trên cây.

Đáp án và hướng dẫn giải bài 2:

• Lá mọc cách: các lá mọc so le nhau trên cành như lá cây dâu, lá cây dâm bụt...
• Lá mọc đối: từng đôi lá đối xứng nhau trên cành như lá ổi, lá hải đường, lá mẫu đơn.
• Lá mọc vòng: lá mọc thành vòng xung quanh thân hoặc cành như lá cây dây huỳnh, lá trúc đào...

Bài 3: (trang 64 SGK Sinh 6)

Những đặc điểm nào chứng tỏ lá rất đa dạng?

Đáp án và hướng dẫn giải bài 3:

Có 3 kiểu xếp lá và 3 kiểu gân lá (hình mang, hình cung, song song).

Hình dạng, kích thước của phiến lá rất khác nhau.

Có 2 loại lá: lá đơn và lá kép.

Phiến lá: có màu lục, dạng bản dẹt, hình dạng và kích thước phiến lá của các loại lá khác nhau thì khác nhau, diện tích bề mặt của phiến lá lớn hơn so với cuống lá. Nhờ những đặc điểm đó giúp phiến lá hứng được nhiều ánh sáng, thực hiện chức năng chế tạo chất hữu cơ nuôi cây.

Gân lá:

Lật mặt dưới của lá sẽ nhìn rõ các gân lá.

Có 3 kiểu gân chính: gân hình mạng (gai, ổi, mít, đa, cải...), gân song song (rẻ quạt, lúa, mía, tre, cỏ tranh...) và gân hình cung (địa tiền, bèo Nhật Bản, thài lài tía...)

Các dạng lá: 2 loại: lá đơn và lá kép

• Lá đơn có cuống nằm ngay dưới chồi nách, mỗi cuống chỉ mang một phiến lá, cả cuống và phiến rụng cùng một lúc. Ví dụ: mồng tơi, ổi, đa...
• Lá kép có cuống chính phân nhánh thành nhiều cuống con, mỗi cuống con mang một phiến lá (gọi là lá chét), chổi nách chỉ có ở phía trên cuống chính, ở cuống con không có chổi nách. Thường thì lá chét rụng trước, cuống chính rụng sau. Ví dụ: hoa hồng, khế, phượng vĩ...

Các kiểu xếp lá trên thân và cành.

Lá xếp trên cây theo 3 kiểu: mọc cách, mọc đối, mọc vòng. Lá trên các mấu thân xếp so le nhau giúp lá nhận được nhiều ánh sáng.

• Lá mọc cách: mỗi mấu của thân hay cành chỉ mang 1 lá.
• Lá mọc đối: mỗi mấu của thân hay cành mang 2 lá ở vị trí đối nhau.
• Lá mọc vòng: ở mỗi mấu lá mang 3 lá trở lên.